Die Hoogste Hof van Appèl het soos volg beslis:
- Testamentvryheid word beskou as een van die grondbeginsels van die Suid-Afrikaanse testate erfopvolgingsreg;
- Suid-Afrikaanse howe is verplig om uitvoering te gee aan die duidelike bedoeling van die erflater soos wat dit blyk uit die erflater se testament;
- Die erkenning van privaatbesit en die gepaardgaande reg van ‘n eienaar dien as ‘n gesonde grondslag vir die erkenning van privaat opvolging sowel as die vryheid van erflating in die Suid-Afrikaanse reg.
Dit is egter belangrik om te let op die volgende uitsonderings op die beginsel van vryheid van erflating:
- Minderjarige en behoeftige kinders, insluitend aangenome en buite-egtelike kinders, van die testateur het ‘n reg tot onderhoud en onderwys wat voor die reg van die erflater se legatarisse en erfgename staan;
- Die nagelate gade van die testateur het ‘n eis vir redelike onderhoud teen die boedel van die erflater tot haar/sy dood of hertroue. Hierdie reg staan ook voor die reg van die erflater se legatarisse en erfgename. Indien hierdie eis teen ‘n eis van ‘n afhanklike kind meeding, word die eise proporsioneel verminder;
- Indien gades buite gemeenskap van goedere getroud was onderhewig aan die aanwasbedeling in terme van die Huweliksgoedere Wet 88 van 1984 en een van die gades sterf, dan het die langslewende gade ‘n eis vir een helfte van die verskil tussen die aanwas van die onderskeie boedels, indien die langslewende gade onterf word of minder as die aanwaseis in terme van die erflater se testament erf. Hierdie reg staan ook voor die reg van die erflater se legatarisse en erfgename, maar staan konkurrent met krediteure;
- Alhoewel die erflater, as lid van ‘n Pensioenfonds, ‘n begunstigde benoem het met sy afsterwe, het die Trustees van die Fonds die mag om te besluit watter van die erflater se afhanklikes die voordele uit die Fonds moet ontvang;
- Die Beslote Korporasie Wet 69 van 1984 plaas ‘n beperking op wie die erflater in sy/haar testament kan benoem om die ledebelang te ontvang. Artikel 29 beperk ledebelang in ‘n Beslote Korporasie tot ‘n natuurlike persoon, ‘n testamentêre trust onderhewig aan sekere voorwaardes en sekere persone wat in ‘n verteenwoordigende hoedanigheid optree. Indien ‘n formele assosiasieooreenkoms onder die lede van die BK bestaan, kan die regte van erfgename en legatarisse van ‘n oorlede lid daarin bepaal word;
- Die erflater se vryheid van erflating word beperk deur die bepalings van die Wet op die Ontwikkeling van Minerale en Petroleumhulpbronne 28 van 2002, die Wet op die Onderverdeling van Landbougrond 70 van 1970 en die Onroerende Eiendom (Opheffing van Wysiging van Beperkings) Wet 94 van 1965.
Enige persoon ouer as 16 jaar kan ‘n testament onderteken, behalwe as die erflater ten tye van die ondertekening van die testament verstandelik onbevoeg is om die aard en effek van sy/haar daad te begryp. Die onus om te bewys dat die erflater ten tye van die ondertekening van die testament onbevoeg was, rus op die persoon wat dit beweer.
Dit is noodsaaklik dat u testament voldoen aan die formaliteite wat vereis word vir ‘n geldige testament in terme van Artikel 2(1) van die Wet op Testamente 7 van 1953.
Met inagneming van die inhoud van hierdie artikel, behoorlike boedelbeplanning en ‘n praktiese en uitvoerbare testament ten opsigte van u bedoeling, is dit raadsaam dat u ‘n gekwalifiseerde Fidusiêre Praktisyn nader.
Vir meer inligting, kontak gerus vir Morné van Niekerk by morne@fhbc.co.za