U begroting klop nie en u moet aan uitgawes sny. U wil ‘n kontrak kanselleer, maar is gebind deur ‘n vaste termyn ooreenkoms. Mag u die kontrak kanselleer? Weet u wat u regte is in terme van die Verbruikerbeskermingswet?
Kansellasie van vaste termyn kontrakte kan problematies wees. Veral tans gaan verbruikers gebuk onder moeilike ekonomiese omstandighede weens die Covid-19 pandemie, en mag verbruikers om finansiële redes dit nodig vind om sekere kontrakte te kanselleer ten einde kop bo water te hou. Verskaffers aan die ander kant probeer hulle eie finansiële posisies beskerm en is nie altyd so gewillig om toe te gee tot kansellasie van kontrakte nie, of nie sonder om baie hoë kansellasieboetes te hef nie.
Wat is dus u regte as verbruiker wanneer u ‘n vaste termyn kontrak wil kanselleer?
Vaste termyn kontrakte sluit onder andere die volgende tipe kontrakte in: huurkontrakte, selfoonkontrakte, gym kontrakte, sekuriteitskontrakte, kontrakte met opvoedkundige instellings, ensomeer.
Die Wet op Verbruikersbeskerming, Nr 68 van 2008 (die Wet) is van toepassing op die lewering van goedere en dienste binne Suid-Afrika en gevolglik van toepassing op kontrakte wat hiermee verband hou.
Artikel 14 (1) en (2) van die Verbruikersbeskermingswet bepaal as volg:
- 14. (1) Hierdie artikel is nie van toepassing op transaksies tussen regspersone nie, ongeag hulle jaarlikse omset of waarde van bates.
- (2) Indien ’n verbruikersooreenkoms vir ’n vaste termyn is—
- (a) moet daardie termyn nie die maksimumtydperk, as daar is, voorgeskryf ingevolge subartikel (4) ten opsigte van daardie kategorie verbruikersooreenkoms, oorskry nie;
- ondanks enige andersluidende bepaling van die verbruikersooreenkoms—
- kan die verbruiker daardie ooreenkoms kanselleer—
(aa) by die verstryking van sy vaste termyn, sonder boete of koste, maar behoudens subartikel (3)(a); of
(bb) te eniger ander tyd, deur die verskaffer 20 besigheidsdae skriftelike kennis te gee of op ander aangetekende wyse of vorm, behoudens subartikel (3)(a) en (b);
Artikel 14 (3) van die Verbruikersbeskermingswet bepaal as volg:
- 14. (3) By die kansellasie van ’n verbruikersooreenkoms soos beoog in subartikel (2)(b)—
- bly die verbruiker teenoor die verskaffer aanspreeklik vir enige bedrae aan die verskaffer verskuldig ingevolge daardie ooreenkoms tot op die datum van kansellasie; en
- kan die verskaffer ’n redelike kansellasieboete oplê ten opsigte van goedere verskaf, dienste gelewer, of kortings toegestaan aan die verbruiker met die oog op die voortduur van die ooreenkoms vir die beoogde vaste termyn, as daar is; en
(ii) moet die verskaffer die verbruiker met enige bedrag krediteer wat die verbruiker se eiendom bly op die kansellasiedatum, soos ingevolge subartikel (4) voorgeskryf.
In die geval van ‘n huurooreenkoms byvoorbeeld, waar die huurder kies om ‘n huurkontrak te kanselleer voor die verstryking van die huurtermyn, moet die huurder skriftelik kennis gee aan die verhuurder en is die verhuurder geregtig op ‘n “redelike kansellasieboete”. Regulasie 5 van die Wet sit die faktore uiteen wat in ag geneem moet word by die bepaling van wat ‘n “redelike kansellasiefooi of -boete” sal wees.
Regulasie 5 van die Wet bepaal ook dat die maksimum tydperk vir vaste termyn verbruikersooreenkomste, 24 maande is vanaf die datum van ondertekening deur die verbruiker, tensy sodanige langer tydperk uitdruklik met die verbruiker ooreengekom word en die verskaffer kan bewys dat die langer termyn ‘n finansiële voordeel vir die verbruiker inhou.
Regulasie 5 (2) van die Wet lys die kriteria wat in ag geneem moet word by die bepaling van ‘n “redelike kansellasiefooi of -boete”:
- Die bedrag waarvoor die verbruiker tot op die datum van kansellasie steeds aan die verskaffer verskuldig is;
- Die waarde van die transaksie tot en met kansellasie;
- Die waarde van die goedere wat na die kansellasie in die besit van die verbruiker sal bly;
- Die waarde van die goedere wat aan die verskaffer terugbesorg word;
- Die duur van die verbruikersooreenkoms soos aanvanklik ooreengekom;
- Verliese gelei of voordele verkry deur die verbruiker as gevolg van die aangaan van die verbruikersooreenkoms;
- Die aard van die goedere of dienste wat voorbehou of bespreek is;
- Die duur van die kansellasiekennisgewing wat deur die verbruiker gegee is;
- Die redelike potensiaal/vooruitsig vir die diensverskaffer om deur ywerig optrede ‘n alternatiewe verbruiker te vind tussen die tydstip waarop die kansellasiekennisgewing ontvang word en die tyd van die gekanselleerde bespreking; en
- Die algemene praktyk van die betrokke bedryf.
Regulasie 5 (3) van die Wet bepaal verder dat ‘n verskaffer nie ‘n kansellasie boete of -fooi mag hef wat die verbruiker se reg om ‘n vaste termyn verbruikooreenkoms te kanselleer, soos deur die Wet aan die verbruiker toegestaan, sal negeer nie. Dus mag die kansellasiefooi nie buitensporig wees nie, of die kansellasie van die kontrak ‘n groter finansiële las vir die verbruiker inhou as blote nakoming van die kontrak self nie.
Om op te som: Die Verbruikersbeskermingswet laat ‘n verbruiker toe om ‘n vaste termyn verbruikersooreenkoms te kanselleer deur 20 dae skriftelike kennis van die kansellasie aan die verskaffer te gee. Die verskaffer is geregtig om ‘n redelike kansellasiefooi of -boete te hef op die kansellasie van die ooreenkoms en moet die kansellasiefooi of boete redelik wees met inagneming van die faktore wat spesifiek in die Regulasies van die Wet genoem word.
Hou in gedagte dat hierdie toepassing van die Wet beperk is tot natuurlike persone en regspersone (maatskappye, beslote korporasies, ens.) hulle nie hierop kan beroep nie.
Elke spesifieke geval of kontrak, die omvang en aard daarvan sowel as die kansellasie van die kontrak, en die daaropvolgende kansellasie fooie, moet individueel oorweeg word. Indien u dus enige navrae in die verband of verdere inligting benodig, kontak ons kantoor by lorraine@fhbc.co.za.
Source Reference:
Wet op Verbruikersbeskerming, Nr 68 van 2008.
South Africa: Consumer Goods and Services Ombud >> 2016 >> [2016] ZACGSO 1 / Cancellation fee: gym contract (201506-000377) [2016] ZACGSO 1 (25 January 2016) / Complaint No. 201506-000377